Një shekull jetë i Islamit Afro-Amerikan

Viti 2013 shënon njëqind vjetorin e themelimit zyrtar, të Tempullit Kananejt në Newark, New Jersey. Ishte forma më e hershme e një Islami indigjen afro-amerikan, i cili dallon krejtësisht nga Islami normativ, feja 1,400 vjeçare, me prejardhje nga Arabia, e themeluar nga Muhameti. Nga kjo lëvizje dolën pastaj dhe Elijah Muhammad, Malcolm X dhe Louis Farrakhan.

Profeti fisnik Drew Ali, themeluesi i "Moorish Science Temple of America" (Tempulli i Shkencës Mavritane të Amerikës - shkurt MSTA).

Kjo periudhë njëqindvjeçare ndahet në dy era kryesore: në atë të themelimit të një feje të re (1913-1975) në dhe atë të lëvizjes drejt islamit normativ (1975-2013).

Timothy Drew (1886-1929), një zezak amerikan që u vetëquajt Fisniku Drew Ali, themeloi tempullin e Newark-ut dhe më pas, në vitin 1952, një tjetër organizatë me emrin e çuditshëm Tempulli i Shkencës Mavritane të Amerikës. Idetë e tij rrjedhin nga katër burime që nuk t'i ha mendja, njëri më i ndryshëm se tjetri: pan-afrikanistët, shrajnërs (Shriners), Myslimanët Ahmadi dhe racistët e bardhë.

(Shënim i përkthyesit: Shrajnersat: Anëtarë të një urdhri vëllazërimi jo-mason, të njohur me emrin "urdhri i lashtë arabik i fisnikëve të sanktuarit mistik," por që pranonte në radhët e tij vetëm të ashtuquajturit mjeshtra masonë).

Nga pan-afrikanistët si Edward Wilmot Blyden dhe Marcus Garvey, ai bëri të tijin nocionin që konsideron Krishtërimin si një fe e të bardhëve dhe Islamin si fe e të zinjve. Si shrajner praktikant që ishte, Fisniku Drew Ali huazoi nga kjo organizatë tiparet dalluese, të tilla si përdorimi i titullit "fisnik" përpara emrit, rregulli që burrat të mbanin fes të zi si dhe rrjetin e llozhave. Nga Ahmadinjtë mori emrat e përveçëm arabikë, motivin me çerekhëne dhe yll, ndalimin e mishit të derrit dhe nocionin që Krishti po udhëtonte drejt Indisë. Nga racistët e bardhë huazoi idenë që zezakët e suksesshëm amerikanë nuk janë aspak afrikanë, por "mavritanë", "mavritano-amerikanë," apo "aziatikë," një popullsi mitike veriperëndimore afrikane, Moabitë, të cilët emigruan në Afrikën subsahariane.

Shkrimi [i shenjtë] i Fisnikut Drew Ali, Kurani i Shenjtë i Tempullit të Shkencës Mavritane të Amerikës.

Nga kjo përzierje e pashoqe, Fisniku Drew Ali sajoi një shkrim të shenjtë prej 64 faqesh të besimit të tij, "Kuranin e Shenjtë të Tempullit të Shkencës Mavritane të Amerikës" (Chicago, 1927) i cili, pavarësisht nga emri, nuk ka të bëjë pothuajse fare me Kuranin islamik normativ, por në fakt ka kopjuar nga dy tekste, njëri okult i krishterë dhe tjetri tibetian. Edhe më i çuditshëm është fakti që Kurani i tij nuk përqendrohet tek figura e Muhametit, por tek ajo e Jezusit.

Fisniku Drew Ali shpresonte që duke u distancuar nga Afrika, duke shpikur një identitet të ri për zezakët e Amerikës dhe duke i nxitur këta të fundit t'i qëndronin besnik Shteteve të Bashkuara, ata do të shiheshin si emigrantë të rinj. Dhe ashtu si për të porsaardhurit e tjerë, ata [zezakët e Amerikës] do t'u shpëtonin stereotipeve të ngulitura raciste dhe do t'i shmangeshin segregimit. Por kjo nuk mund të ndodhte. Siç shkruan historiani Richard Brent Turner, "Drew Ali-u nuk e kishte marrë vesh që në vitin 1920, nuk kishte vend për zezakët në mozaikun kulturor [amerikan]".

Me vdekjen e Drew Alisë në korrik të vitit 1929, nis dhe rënia e MSTA-së. Organizata në fjalë vazhdon të egzistojë dhe numëron gati një mijë anëtarë. Njëri prej tyre, Clement Rodney Hampton-El, është dënuar për rolin që luajti në vendosjen e bombës në World Trade Center në vitin 1993 dhe është dënuar me 35 vjet burgim. Një tjetër, Narseal Batiste, u dënua me 13 vjet e gjysëm, pasi kishte bërë plan të hidhte në erë Sears Tower në Çikago.

Tempulli ka luajtur një rol kyç si pararendës i organizatës "Nation of Islam" (shkurt: NoI - Kombi i Islamit), e cila u krijua në korrik të vitit 1930. MSTA-ja është nismëtarja e traditës së dyfishtë, që më vonë do të merrej nga NoI-ja, asaj të përvetësimit të imazhit të islamit normativ, por duke lënë jashtë përmbajtjen e tij, si dhe shfrytëzimin më pas të kësaj feje popullore si një mjet për t'i shpëtuar racizmit të bardhë. Të dy organizatat e përqendruan vëmendjen mbi zezakët amerikanë jo-kishtarë dhe shërbyen si urë kalimi për ta që të konvertoheshin në Islamin normativ. Shumë tipare dalluese të MSTA-së - termi "komb," identiteti "aziatik", refuzimi i "Afrikës dhe të i qenit "Negro", identifikimi i Islamit me "njerëzit me ngjyrim të errët," parashikimi që të gjithë të bardhët do të shkatërrohen dhe pretendimi i udhëheqësit për të qenë profet dhe madje me raste dhe hyjni - kanë mbijetuar tek NoI.

Shumë prej anëtarëve të hershëm të NoI-t vinin nga MSTA-ja dhe shpesh e kanë konsideruar NoI-në si pasardhëse të Tempullit. Elijah Muhammad, themeluesi efektiv i NoI-t, e ka lavdëruar vetë pararendësen MSTA dhe nganjëherë me modesti e ka portretizuar lëvizjen e tij si "[një lëvizje] që po përpiqet të përmbushë atë çfarë nisën ata përpara nesh."

Clement Rodney Hampton-El, i dënuar si terrorist lidhur me vendosjen e bombës në World Trade Center.

Që prej vitit 1975, Islami normativ ia ka marrë hovin si MSTA-së ashtu dhe NoI-t. Ato nuk mund të konkurrrojnë me peshën, dinjitetin dhe burimet e këtij besimi botëror që numëron më shumë se një miliardë anëtarë. NoI ka humbur kaq shumë anëtarë, të cilët kanë përqafuar Islamin normativ, sa organizata vazhdon të mbahet në këmbë kryesisht falë figurës së rëndësishme të Farrakhan-it (lindur në vitin 1933) tashmë i sëmurë dhe në moshë të thyer. Pas daljes së këtij të fundit nga skena, NoI-ja ashtu sikurse dhe MSTA-ja, do të bjerë me shpejtësi kokëposhtë, sidomos në një kohë kur muslimanët afro-amerikanë po përqafojnë gjithnjë e më shumë islamin normativ.

Pavarësisht nga të ardhmet e tyre përkatëse pa ndonjë peshë, MSTA-ja dhe NoI-ja e ruajnë rëndësinë e tyre, sepse thuajse të gjithë gati 750,000 muslimanët afro-amerikanë të ditëve tona - si dhe komuniteti që në vitet e ardhshme do të jetë potencialisht akoma më i madh në numër - i kanë rrënjët në Tempullin Kananajt të Newark-ut, themeluar një shekull më parë.